Πέμπτη 26 Μαρτίου 2009

ταουφίκ αλ-χακίμ, πατέρας του αραβικού θεάτρου

ο ταουφίκ γεννήθηκε στην αίγυπτο τέλη του 1898 και πέθανε στην αίγυπτο το 1987.
το μικρό πρόβλημα αυτή τη στιγμή είναι ότι δεν έχουμε ακόμη, δλδ όχι εγώ, ο μεταφραστής του δεν έχει πάρει τα δικαιώματα για δημοσίευση.
μεταφραστής του είναι ο κύριος καρματζός, που θα τιμηθεί σήμερα, παγκόσμια ημέρα του θεάτρου.

στο μορφωτικό κέντρο της αιγύπτου, πανεπιστημίου 6, 3ος όροφος, ώρα 8 μμ.,

γιατί του αξίζει
γιατί είναι από τους καθηγητές μέσης εκπαίδευσης που αγάπησαν και προσέφεραν στα παιδιά,
γιατί αγαπούσε και δίδασκε, μαζί με τα φιλολογικά, και θέατρο και κινηματογράφο,
γιατί είναι ταπεινός άνθρωπος που δουλεύει σαν παλαβός και βγάζει φιλολογικά πονήματα κατά κυριολεξία με πολύ κόπο και πολλή χαρά για τις ανακαλύψεις που κάνει,
κλπ κλπ κλπ
αυτός έχει μεταφράσει τον ταουφίκ αλ-χακίμ.
ο συγγραφέας αυτός, ένα από τα πιο ανοιχτά πνεύματα της τέχνης και του λόγου στον αραβικό κόσμο, έγραψε πάμπολλα θεατρικά έργα όπου ένωσε στοιχεία από το σύγχρονο θέατρο του παραλόγου με την γλυκύτητα των ανατολικών παραδόσεων. συνάμα, ήταν άνθρωπος με κοινωνικές αναζητήσεις, μαχητής υπέρ της ανανέωσης της κοινωνίας της αιγύπτου.

το έργο 'ε, εσύ που σκαρφαλώνεις στο δέντρο', είναι μαύρη αστυνομική κωμωδία;
δεν ξέρω, ίσως. πάντως είναι σαν να το έγραψε ένας ιονέσκο, ένας μπρεχτ, ένας μπέκετ, όμως, του αραβικού κόσμου.

χαρακτηρίζεται παγκοσμίως αριστούργημα.
(στο βιβλίο 'εισαγωγή στη λογοτεχνία των αράβων', κατόπιν αδείας, παρουσίασα και σχολίασα το έργο).

ελάτε να το δείτε, να δείτε μεγάλα αποσπάσματα σε μετάφραση καρματζού, και σκηνοθεσία καίτης μανωλιδάκη.
οι ηθοποιοί είναι ο φώτης αρμένης, καίτη μανωλιδάκη, ελένη βουτυρά, νίκος κεφαλάς, μαίρη κιντώνη.
μουσική, ο νικήτας βοστάνης.

θα είμαι κι εγώ εκεί όπως 'ο πέτρος που πάει παντού'.

σάτυρα και πόνος, ύπαρξη και ανυπαρξία. αξίζει. είναι τροφή για σκέψη.


(κι εγώ ξενύχτισα, κι άντε τώρα να μαζέψω τα μυαλά μου. πάντως, ωραία η ζωή, σα διάδρομος γυμναστικής, ώρες-ώρες με παράθυρο).


αλλά έχω κι άλλον ένα λόγο να είμαι πολύ ικανοποιημένη σήμερα.
γνώρισα τον κύριο καρματζό πριν το 2000. τον αγαπώ βαθύτατα. μίλησα γι'αυτόν στον κύριο τάρεκ ραντουάν, μορφωτικό ακόλουθο της αιγύπτου, βαθύ γνώστη της ελληνικής γλώσσας, καθηγητή στο άζχαρ, και, προπαντός, ανοιχτό, καλοσυνάτο, ευγενέστατο και σούπερ δραστήριο άνθρωπο.
... και να...
ε, να μην αγαπάω και τον ραντουάν; δε γίνεται! ας είναι καλά, τέτοια άνθρωποι σε τέτοιες θέσεις, ΑΞΙΖΟΥΝ!

2 σχόλια:

Hesham M. Hassan είπε...

Θα ήθελα να κάνω μία επισήμανση μόνο σχετικά με τα έργα του "γίγαντα του αραβικού θεάτρου"- όπως τον αποκαλούν οι Άραβες-. Ο Tawfiq al-Hakim έχει συγγράψει όπως ακριβώς αναφέρατε μεγάλο αριθμό θεατρικών και μη έργων, των οποίων το ύφος είναι πράγματι χαρακτηρισιτκό και ξεχωρίζει. Τα έργα του και ειδικά τα θεατρικά έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, ενώ δεν λείπουν οι μεταφράσεις σε άλλες ξένες γλώσσες που ξεπερνούν τις 20 γλώσσες σε όλη την υφήλιο. Τα έργα του δεν έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά όχι επειδή ο ελλόγιμος κος. Καρματζός έχει την αποκελιστικότητα της μετάφρασης προς την ελληνικήν αλλά κυρίως επειδή ο ίδιος ο συγγραφέας δεν είναι γνωστός στον ελληνικό χώρο έχοντας υπ'όψιν ότι για να μεταφραστεί κάποιο έργο ενός αγνώστου συγγραφέα -για τα ελληνικά δεδομένα- θεωρείται ριψοκίνδυνη κίνηση που θα μπορούσε να κοστίσει ακριβά τον τολμόντα εκδοτικό οίκο. Ο γράφων έχει μεταφράσει ένα έργο του έν λόγω Αιγύπτιου συγγραφέα με τίτλο "Διάλογος με τον πλαντήτη γή". Ο λόγος της μη έκδοσής του ήταν κατά κύριο λόγο ο φόβος του εκδοτικού οίκου από το " άγνωστο" και δευτερευόντως η αντιμετώπιση από την πλευρά του εκδότη ότι κάνει χάρη στον μεταφραστή -με ό,τι αυτό συνεπάγεται- αφού δέχθηκε να το εκδώσει! Εν ολίγοις να αναμένετε να εκδοθεί πρώτα ένα σύγγραμμα/μια μελέτη για τον συγγραφέα αφορώσα στο ύφος, γλώσσα, θεματολογία, ανάλυση συμβολισμών και περοσέγγιση του ιστορικού υποβάθρου για καλύτερη κατανόηση των έρων αυτού και μετά ανθολόγιο των έργων αυτού.

Ο Hesham M. Hassan είναι διδάκτωρ Βυζαντινής Φιλολογίας του Παν/μίου Αθηνών, μεταφραστής και καθηγτής στο Hellenic American University/Athens.

Hesham M. Hassan είπε...

Θα ήθελα να κάνω μία επισήμανση μόνο σχετικά με τα έργα του "γίγαντα του αραβικού θεάτρου"- όπως τον αποκαλούν οι Άραβες-. Ο Tawfiq al-Hakim έχει συγγράψει όπως ακριβώς αναφέρατε μεγάλο αριθμό θεατρικών και μη έργων, των οποίων το ύφος είναι πράγματι χαρακτηρισιτκό και ξεχωρίζει. Τα έργα του και ειδικά τα θεατρικά έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, ενώ δεν λείπουν οι μεταφράσεις σε άλλες ξένες γλώσσες που ξεπερνούν τις 20 γλώσσες σε όλη την υφήλιο. Τα έργα του δεν έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά όχι επειδή ο ελλόγιμος κος. Καρματζός έχει την αποκελιστικότητα της μετάφρασης προς την ελληνικήν αλλά κυρίως επειδή ο ίδιος ο συγγραφέας δεν είναι γνωστός στον ελληνικό χώρο έχοντας υπ'όψιν ότι για να μεταφραστεί κάποιο έργο ενός αγνώστου συγγραφέα -για τα ελληνικά δεδομένα- θεωρείται ριψοκίνδυνη κίνηση που θα μπορούσε να κοστίσει ακριβά τον τολμόντα εκδοτικό οίκο. Ο γράφων έχει μεταφράσει ένα έργο του έν λόγω Αιγύπτιου συγγραφέα με τίτλο "Διάλογος με τον πλαντήτη γή". Ο λόγος της μη έκδοσής του ήταν κατά κύριο λόγο ο φόβος του εκδοτικού οίκου από το " άγνωστο" και δευτερευόντως η αντιμετώπιση από την πλευρά του εκδότη ότι κάνει χάρη στον μεταφραστή -με ό,τι αυτό συνεπάγεται- αφού δέχθηκε να το εκδώσει! Εν ολίγοις να αναμένετε να εκδοθεί πρώτα ένα σύγγραμμα/μια μελέτη για τον συγγραφέα αφορώσα στο ύφος, γλώσσα, θεματολογία, ανάλυση συμβολισμών και περοσέγγιση του ιστορικού υποβάθρου για καλύτερη κατανόηση των έρων αυτού και μετά ανθολόγιο των έργων αυτού.

Ο Hesham M. Hassan είναι διδάκτωρ Βυζαντινής Φιλολογίας του Παν/μίου Αθηνών, μεταφραστής και καθηγτής στο Hellenic American University/Athens.