Η αραβική γραφή και καλλιγραφία
Εισαγωγικά
Παρόλο που η αραβική γραφή δεν ήταν
πρωταρχικά συνδεδεμένη με το Ισλάμ, ωστόσο μετά την εμφάνιση του Ισλάμ
γεννήθηκαν τα βιβλία στα αραβικά, ενώ οι αντιγραφείς τους, μεταφραστές τους,
συγγραφείς τους, δεν ήταν μόνο οι μουσουλμάνοι, όπως αναφέρει η Geneviève Humbert[1]
.
Ο τεράστιος πλούτος των συλλογών χειρογράφων αραβικής γραφής
δεν μπορεί παρά να εντυπωσιάσει με την πρώτη ματιά. Μόνο στη Βιβλιοθήκη
Süleymaniye στην Κωνσταντινούπολη , σύμφωνα με τους συντηρητές πριν λίγα χρόνια, φυλάσσονται εκεί περίπου
εκατό χιλιάδες χειρόγραφα, εκ των οποίων εβδομήντα χιλιάδες αραβικά χειρόγραφα
, ενώ το υπόλοιπο είναι περσικά ή τουρκικά . Για να δώσουμε μια ιδέα για το τι
αυτός ο θησαυρός , υπενθυμίζουμε εδώ ότι υπάρχουν στον κόσμο περί τα πενήντα χιλιάδες ελληνικά χειρόγραφα και μισό
εκατομμύριο λατινικά χειρόγραφα . Για τα χειρόγραφα με αραβική γραφή , θα ήταν
, σύμφωνα με ορισμένους εμπειρογνώμονες , πολλαπλάσιος αριθμός κατά πέντε ή έξι[2]
.
Το τόσο εντυπωσιακό σύνολο οφείλεται σε διάφορους λόγους .
Θα σκεφτούμε , φυσικά , την κεντρική θέση της γραφής στον ισλαμικό πολιτισμό .
Θα πρέπει επίσης να εξετάσει την ευρεία διασπορά στον χρόνο και τον χώρο , όχι
μόνο για την αραβική γλώσσα, αλλά και την αραβική γραφή . Ο Geoffrey Roger (
1992 : IV , 359-361 ) προσδιορίζει εκατόν είκοσι εννέα γλώσσες που
χρησιμοποιούν το αραβικό αλφάβητο αποκλειστικά για ορισμένες γλώσσες, ή μερικές
φορές σε ανταγωνισμό με άλλα αλφάβητα, όπως συμβαίνει για τις γλώσσες εβραϊκή,
συριακή , η ισπανική ή τη βοσνιακή. παράλληλα, οι τόποι παραγωγής των
χειρογράφων σε αραβική γραφή είναι πολλοί και οι ειδικοί στη μελέτη τους , που
ενδιαφέρονται για τα χαρακτηριστικά της τοπικής παραγωγής θα πρέπει να
κινηθούν, όπως παρατηρεί ο F. DeRoche, " από τον Ατλαντικό Ωκεανό στη
Θάλασσα της Κίνας και από το Στενό της Ζανζιβάρης στις όχθες του Βόλγα " (
DeRoche 2000 : 25 ) . Η περιοχή διάδοση της αραβικής γραφής τείνει να
υπερκαλύψει και αυτό του Ισλάμ , και πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ότι η παραγωγή
σε αραβική γραφή δεν είναι μόνο μουσουλμανική : αρκεί να θυμηθούμε το τόσο
σημαντικό παράδειγμα για τα αραβικά χριστιανικά χειρόγραφα, μερικά εκ των
οποίων από τα πιο παλιά.
(… είναι κι ένα
άλλο θέμα: το τυπογραφείο δεν εισήχθη και δε δούλεψε με τον ίδιο τρόπο σε
ανατολή και δύση, και για το λόγο αυτό υπάρχουν εκεί πολύ περισσότερα
χειρόγραφα)
… Μπορούμε
να θεωρήσουμε το έτος 1986 ως γενέθλιο
έτος για την κωδικολογική μελέτη των χειρογράφων σε αραβική γραφή . (στην Κωνσταντινούπολη το πρώτο
συμπόσιο για τα χειρόγραφα της Μέσης Ανατολής ( DeRoche , 1989 ) , και στο Leiden , το νέο περιοδικό για Χειρόγραφα της Μέσης Ανατολής .
Αρχές της
αραβικής γραφής
Η αραβική[3]
είναι σημιτική γλώσσσα που συνδέεται με την ακκαδική (ασσυριακή και
βαβυλωνιακή), χαναϊτική, ουγαριτική και αρχαία εβραϊκή και αραμαϊκές γλώσσες.
Αρχές της 1ης χιλιετίας πρό Χριστού, αναφέρεται η γλώσσα που
μιλούσαν οι Άραβες σε ακκαδικό κείμενο.Στην Νότιο Αραβία, βρέθηκαν επιγραφές σε 4 διαλέκτους. Τα γράμματα, που ενδεχομένως προέρχονται από αρχαϊκά ελληνικά, που πέρασαν από την Αιθιοπία στην Υεμένη, και μεταφέρθηκαν από τους νομάδες και στη Μέκκα.
Υπήρχαν, εξαιτίας του εμπορίου, γραφείς που κατείχαν διάφορες γλώσσες.
Η αραβική δε φαινόταν να είχε δικό της αλφάβητο. Γραφόταν με ελληνικά στην Παλμύρα, τη Συρία, τη Χαράν, με αραμαϊκά στην Έδεσσα, ναβαταϊκά[4] στην Υπεριορδανία, το Σινά και τη βόρεια αραβική χερσόνησο. Ο ρόλος που έπαιξαν οι χριστιανοί στην ανάπτυξη της γραφής και της καλλιέργειας της κλασσικής αραβικής γλώσσας και της γραφής της είναι θέμα γνωστό και τονίζεται στους παραδοσιακούς μουσουλμάνους συγγραφείς.
Μέχρι πρότινος θεωρούνταν αραβικά τα
γράμματα που ήταν σχετικά συνδεδεμένα μεταξύ τους. Κάποιες προϊσλαμικές
επιγραφές:
[1]
http://remmm.revues.org/1418 : 99-100 |
novembre 2002La tradition manuscrite en écriture arabe, Sous la direction de Geneviève Humbert, ISBN 2-7449-0375-2.
[2] Στο μάθημα μιλήσαμε για το τι μπορεί να σημαίνουν αυτοί οι αριθμοί,
πολύ πέραν του τι αναφέρεται στο ενδιαφέρον αυτό επιστημονικό κατά τα άλλα
άρθρο.
[3]
Κυρίως για εμπορικούς σκοπούς, συνεννόηση, υπόσχεση, πληρωμή κλπ, υπάρχει η
παράδοση των γραφέων, που ήσαν ειδικοί σε κάποιες γλώσσες που είχαν αλφάβητο:
τα ελληνικά, τα αραμαϊκά, τα ναβαταϊκά, τα νοτιαραβικά, τα αιθιοπικά, τα
περσικά. Μια αρχαία βιβλική συνήθεια περιγράφει τους γραφείς ως ανθρώπους που
φορούσαν στο λαιμό τους, μέσα σε μικρό υφασμάτινο περίβλημα, τη σφραγίδα της
κάθε γλώσσας που χειρίζονταν (http://hlybk.pagesperso-orange.fr/arabe/bible/origine-ecriture-arabe.htm#note).
Σημείωση αυτής της ιστοσελίδας: Note: Pour le lecteur qui souhaite davantage de
renseignements sur le sujet, il est prié de se référer aux pages 83-105 de
l'ouvrage "Le Coran est-il authentique" (de Mondher Sfar - éditions
Sfar 1 rue Cassini 75014 Paris).L'auteur de ce livre a pris le soin de renvoyer
le lecteur vers plus d'une centaine de références historiques sérieuses. (…).
Brother Mark reproduit quelques passages du manuscrit de Samarcande adresse : http://www.bible.ca/islam/library/perfect-koran/index.htm.
L'Unesco qui expose des photographies prises récemment à Tachkent de quelques
pages du manuscrit original de Samarcande, présenté sous le titre de« Musha de
Uthman»: http://www.unesco.org/webworld/nominations/en/uzbekistan/reading.htm
. Christoph Heger expose une page des manuscrits de San'â sur sa page web : http://home.t-online.de/home/Christoph.Heger/palimpse.htm
.
[4]
Le dialecte araméen appelé nabatéen a
persisté jusqu’à l’Hégire. La preuve la plus évidente que le nabatéen était
utilisé pour transcrire l'arabe est probablement cette pierre conservée au
Musée du Louvre, à laquelle fait référence René Dussaud (dans son livre
"La pénétration des arabes en Syrie avant l'islam"). Cette pierre est
datée au plus tôt de l'an 328 et au plus tard du VIème siècle.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου