Κυριακή 14 Μαρτίου 2010

χτες το κύμα. στο τριανόν

το κύμα.
γερμανική ταινία που ευτυχώς πέρσι δεν είχα χάσει.
η ελληνική ψυχιατρική εταιρεία στον κύκλο 'κινηματογράφος και βία', είχε χτες μεσημέρι προβολή στο τριανόν την ανωτέρω ταινία, και μετά συζήτηση.
το άλλο σάββατο, στις 12 το μεσημέρι, θα υπάρχει προβολή και συζήτηση για το κινηματογραφικό έργο 'το πείραμα'.
ιδιαίτερα καλαίσθητη η αφίσα-πρόγραμμα του κύκλου 'κινηματογράφος και βία'. ευρηματική και πανέξυπνη, κυριολεκτικά ντουμπλουφάς, μου λέμε κι εμείς οι αγράμματοι. αφίσα-πρόγραμμα καλαίσθητη και έξυπνη απ' όποια μεριά κι αν τη βλέπεις.
και κάτι ακόμη, όχι αμελητέο: 5 ευρώ η είσοδος.
κι ακόμη κάτι, επίσης σημαντικό: δημοκρατικότητα και προσήνεια στη συζήτηση.

το κύμα είναι συγκλονιστικό έργο. το έβλεπα δεύτερη φορά με κομμένη σχεδόν την ανάσα.
θαύμασα κι ακούμπησα ακόμη περσότερο στη μουσική του φιλμ, εξαιρετική και ροκατζίδικη, ή χέβυμεταλλάδική, ξέρω γω; για μένα μια μουσική ταύτισης, αφού θα μπορούσα να είμουνα στη θέση και την ηλικία του καθηγητή, αν όχι του πρωταγωνιστή, του αλλουνού που βαριόντουσαν οι μαθητές του.
το θέμα ίσως το ξέρετε: βιωματική διδασκαλία που δεν ξέρεις μέχρι πού μπορεί να σε πάει.
προσπαθώντας ο περίπου αναρχο-αριστερός καθηγητής να μυήσει τα παιδιά σ' αυτό που ίσως μίσησε χωρίς να γνωρίζει από μέσα,
αρχίζει να ζει με την τάξη του την έννοια της απολυταρχίας. τα παιδιά γοητεύονται και οδηγούνται στο άκρο. το ίδιο κι ο καθηγητής τους. δε λέω περσότερα για να μη σας χαλάσω το σουσπένς που λένε οι πορτογάλλοι, γιατί όντως είναι μια ταινία που αξίζει να δείτε και να ακούσετε.
για μένα, θέμα της είναι η χειραγώγιση, αν και λάθος λέξη.
χειραγώγηση είναι να παίρνεις ένα τυφλό να τον περάσεις απέναντι, ένα παιδί να του μάθεις να γράφει, ετυμολογικά είναι μια καθάρια λέξη.
όμως χειραγώγηση σήμερα σημαίνει κατά την ταπεινή μου γνώμη μια μέθοδος αδιαφανής χάρη στην οποία οδηγείς ψυχές κάπου όπου οι ίδιες δεν ελέγχουν προς τα πού πηγαίνουν.
ήτοι, χειραγώγηση είναι η δημιουργία ανθρώπινης μάζας.
κόβεις δλδ ανθρώπους-δέντρα, τους κάνεις πολτό, και φτιάχνεις μια εφημερίδα με τις ιδέες σου.
αυτό είναι χειραγώγηση.
πλαίσιό της η αναρρίχηση μέσω μιας 'δημοκρατίας' ή μιας 'δημοκρατικής διαδικασίας': όταν ο καθηγητής αποφασίζει να διδάξει έτσι το απεχθές ή απλώς άγνωστο στο βάθος του πληγωτικό θέμα της απολυταρχίας, αρχίζει με τον πιο 'δημοκρατικό' τρόπο, εκλογές.
σκαλί ένα.
σκαλί δύο: μια κάλυψη χειραγώγησης με δήθεν θετικές ρίζες: δύο παραδείγματα:
1. 'να σηκώνεστε όταν μιλάτε, παίρνουν αέρα τα πνευμόνια σας, νιώθετε καλύτερα' (βέβαια έλειπε η διευκρίνηση 'να σηκώνεστε όταν μιλάτε μπροστά σε μένα τον αρχηγό'
2. 'να φοράμε το ίδιο για να φαινόμαστε ίσοι' εδώ περσεύει η λέξη 'ίσοι'. απόδειξη ότι το όνομα της ομάδας που σχηματίστηκε και ονομάστηκε 'το κύμα' έφτασε να φορά πάντα το άσπρο πουκάμισο της πρώτης επιλογής, και το οποίο δεν ήταν ιδιαίτερα φτηνό...

ο σκηνοθέτης λοιπόν, πραγματικά φοβερός στην ταινία αυτή όπως και σε άλλες, αριστουργηματικές κατά τη γνώμη μου ταινίες όπως 'οι ζωές των άλλων' ή 'οι τελευταίες μέρες' (αν δεν κάνω λάθος κι αυτή δικιά του είναι, άσε που δε θυμάμαι το όνομά του)
έχει τη δύναμη της διαφάνειας στην 'προβολή' του θέματός του.

α. το σχολείο στο οποίο αναφέρεται η ιστορία του
έζησα σε μικρότερη κλίμακα σ' ένα τέτοιο σχολείο. ακριβώς αυτή ήταν η σχέση των μαθητών με τους δασκάλους τους τη δεκαετία του 70, όταν κι εγώ φοιτούσα μαθήτρια στο βέλγιο. υπήρχε μια απόλυτη δημοκρατία στους τρόπους τουλάχιστον. σε γαλλόφωνο χώρο που ήμουν εγώ, ο καθηγητής απευθυνόταν σε μας τους μαθητές στον πληθυντικό, από την πρώτη γυμνασίου και μετά. κι εμείς φυσικά, το ίδιο. οι σχέσεις μεταξύ καθηγητών και μαθητών ήταν σαφέστατα πολύ πιο ξεκάθαρες από τις εδώ, όπου 'ιδιαίτερες' σχέσεις υπάρχουν, είτε μέσω των γονέων είτε μέσω των μαθημάτων καμιά φορά. εκεί ο μαθητής είναι πιο επάγγελμα από ό,τι εδώ, και για το λόγο αυτό, πιο δημοκρατικές σχέσεις: ο τούρκος μετανάστης ενσωματώνονταν καλύτερα δίπλα στο ζάπλουτο μαθητή. άλλωστε στη βόρειο ευρώπη ο ζάπλουτος μαθητής θα είναι στο δημόσιο σχολείο, κι όχι όπως εδώ, στην αριστοκρατική λασποελίτ συγκεκριμένων και πολλών γνωστών μεγάλων ιδιωτικών σχολείων. στη βόρειο ευρώπη κάποιος πηγαίνει σε ιδιωτικό σχολείο μόνο αν έχει σοβαρό πρόβλημα. αλλιώς πάει στο σχολείο της γειτονιάς ή επιλογής του, που έχει, όπως αυτό το σχολείο που δείχνεται εκεί, ό,τι φαίνεται: χώρο, πάρκιν για αυτοκίνητα μαθητών και καθηγητών μαζί (καμιά διάκριση, όπως εδώ που ζούμε τις διακρίσεις, ακόμη κατουράμε σε άλλες τουαλέτες εδω, καθηγητές-φοιτητές, το βάζει ο νους σας;), πάρκιν για ποδήλατα, πισίνα, κλπ κλπ.
έτσι η κοινωνική ενσωμάτωση βέβαια είναι πιο εύκολη.
εδώ στη χώρα της δημοκρατίας ακόμη κι οι λεγόμενοι δημοκράτες πολιτικοί βάζουν τα παιδιά τους σε μεγάλα ιδιωτικά σχολεία.
πώς να δημιουργήσεις δημοκράτες μαθητές; το σύστημά μας δημιουργεί διαπλεκόμενους ή επαναστάτες...

β. ο σκηνοθέτης με την ίδια διαφάνεια περιγράφει τον τρόπο ζωής των παιδιών που μπαίνουν ή δε μπαίνουν (ελάχιστα) στην ομάδα:
να ο τούρκος με την οικογένειά του στους καναπέδες γύρω από την τηλεόραση (ακριβώς ίδια εικόνα βίωνα στα σπίτια των ελλήνων μετανασστών στο βέλγιο),
να η γερμανίδα που μεγάλωνε με το μάη του 68 εκπεφρασμένο από την καθημερνότητα των γονιών της,
να το αγόρι που μιλά στους γονείς για το τι βιώνει στο σχολείο κι ο διάλογος είναι διάλογος κωφών, με αποτέλεσμα ο μικρός αυτός να είναι το φινάλε της ιστορίας
να το άλλο αγόρι που βλέπει να χαμουρεύεται η μητέρα του απορρίπτοντας απόλυτα την ύπαρξη του γιου της
να το άλλο κορίτσι να μην έχει ταυτότητα γιατί λείπει η ταυτότητα απο το σπίτι των γονιών της

δλδ ο σκηνοθέτης το ίδιο βιωματικά όπως ο καθηγητής στο έργο, εξηγεί στο θεατή με ποιά αίτια η χειραγώγηση είναι όχι μόνο εφικτή, αλλά και απορροφητική κοινωνικών κραδασμών.

ο μέσος όρος της τάξης απορροφάται από την ομάδα ανώνυμα και ήπια. τα ακραία κοινωνικά περιστατικά, δημιουργούν μέσα στην ομάδα τις ακραίες της λύσεις, και οι ακραίες λύσεις είναι η έκφραση της βίας.
ίδια βία κατά του εαυτού και κατά του συνόλου, δλδ είναι έκφραση μη-ένταξης.
έτσι ο νεαρός τιμ, που έχει λεφτά μα δεν έχει διάλογο, διεκδικεί να ενταχθεί. να ενταχθεί κάπου, γιατί αυτό είναι το πρόβλημά του, καθαρά ψυχιατρικό, το πρόσωπο του μικρού είναι καλά επιλεγμένο: πρώτα 'προσφέρει' ναρκωτικά, ζητώντας να μπει στην ομάδα των συγκεκριμένων παιδιών, ελπίζει να βιώσει την ομάδα μπαίνοντας στο 'κύμα', αλλά κι εκεί δεν το καταφέρνει παρά μόνο επιφανειακά: ο χαρακτήρας και τα βιώματά του το οδηγούν σε εντελώς ακραίες συμπεριφορές. κι όταν όλοι αποφασίζουν καλώς-κακώς να τελειώσει 'το κύμα', αφού βγαίνουν οι άλλοι, αυτός δεν μπορεί -όπως πάντα δε μπορεί να βγει από τα αδιέξοδά που κουβαλάει-, και δίνει τέλος έτσι όπως το δίνει.

χειραγώγηση λοιπόν και έλλειψη διαφάνειας είναι το θέμα αυτού του απίστευτου, και κοντά στην πραγματικότητα, έργου.
βία είναι η έκφραση του βιωμένου δράματος.
ψυχανανλυτικά αξίζει μια ιδιαίτερη μελέτη αυτό το έργο.

οι συμβολισμοί του, πολυ καλοδουλεμένοι. διαρκείς. που μπορούν να οργανώσουν το έργο δομικά, και να μπορείς να κάνεις ανάλυση αλά ζάκομπσον...

άντε τώρα, τι τα γράφεις όλα αυτά; ε, είναι γιατί με πονάει το σαγόνι μου. από την τούμπα της πέμπτης.

Σάββατο 13 Μαρτίου 2010

το ημερολόγιο ενός τρελού. γαλάνης. θέατρο ειλισός

χάρη στο βακχικόν, χτες είδα το ημερολόγιο ενός τρελού.
δε λέω τίποτε αν αναφωνήσω: τι αριστουργηματικό κείμενο θεέ μου!
θα μου πείς, γκόγκολ. ωςστόσο τι κείμενο! αδρό, ευαίσθητο, ένα καρφί ανάμεσα στην πραγματικότητα και την εσωτερική ανικανοποίηση που οδηγεί στην τρέλα.
μια παράσταση όμως δεν είναι ποτέ ένα σκέτο ποίημα, ένα σκέτο θέαμα.
ο γαλάνης έντυσε το φοβερό μονόλογο με το απέρριτο μιας κατάθλιψης στην αρχή, ως ότου το απέρριτο -που δεν άλλαξε σε τίποτε, το σκηνικό ήταν πάντα το ίδιο- αυτό λοιπόν το απέριττο έγινε ακριβώς ο δρόμος της αφαίρεσης για το θεατή, της ίδιας αφαίρεσης του ασθενούς από την απτή πραγματικότητα έως τη φοβερή μοναξιά της τρέλας. η εσωτερική τραγωδία ακουμπούσε στους τοίχους με το κεφάλι του γαλάνη, ηθοποιού και σκηνοθέτη, να ακουμπά δυο στιγμές καθορισμένες το άλγος της ψυχασθένειας πάνω στον τοίχο. ο 'πίνακας' του χρόνου, όπου σιγά σιγά καταργείται ο χρόνος και μένει η νόσος να βασιλεύει, χάνεται σχεδόν όταν, τελειώνοντας το καταπληκτικό ανέβασμα, ο 'άνθρωπος' γονατίζει γιατί δεν αντέχει την αρρώστεια, κι από το 'βασιλιάς της ισπανίας' της φαντασίωσης, γίνεται και νιώθει ακριβώς τόσο ευάλωτος όσο ένα μικρό παιδί που καλεί τη μάνα, σχεδόν όχι για να το γεννήσει, μα για να το καταπιεί, να χαθεί δλδ ο τρελός εκεί όπου χρόνος δεν υπάρχει, μιας και οι μέρες του ήταν η πορεία μιας εσωτερικής καταδίκης.
σκαλί σκαλί ο σκηνοθέτης-ηθοποιός μπάζει το θεατή στο εσωτερικό της ψυχασθένειας, παίρνοντάς τον από το χέρι. σχεδόν λες και σου εξηγεί χωρίς λόγια το -άντε πάλι θα το πω: αριστουργηματικό- κείμενο.
τα συγχαρητήριά μου στο γαλάνη, και ευχαριστώ το βακχικόν, γιατί χάρη στο βακχικόν κατάφερα να κινητοποιηθώ και να πάω χτες βράδυ στην παράσταση.
οφείλω οπωσδήποτε να πω και κάτι άλλο: κομμάτι της σκηνοθεσίας θεωρώ την επιλογή της μουσικής. έδενε η μουσική να πω; όχι, είναι υποτιμητικό για τη μουσική: η μουσική ήταν τόσο καλά επιλεγμένη και πραγματοποιημένη μέσα στην παράσταση, που ήταν εντελώς κομμάτι του έργου.
τα συγχαρητήριά μου, κι ευτυχώς που υπάρχουν τέτοιες αναλαμπές στα θεάματα, όπως αυτό που είδα χτες, όπως ο μονόλογος ενός τρελού του γαλάνη, το σπίτι της μπερνάρντα άλμπα της τότας σακελλαρίου. είναι σαν να διατηρείται ακόμη ζωντανός ο πολιτισμός στις μέρες μας.

Παρασκευή 12 Μαρτίου 2010

μερικά χρόνια πριν

μερικά χρόνια πριν έλεγες: κυρία ξέχασα το τετράδιο σπίτι μου.
να το φέρεις αύριο, ήταν η απάντηση.
επίσης, δεν είχα καταλάβει γιατί μια ζωή η τότε έκτη γυμνασίου στο γαλλικό καθολικό σχολείο που πήγαινα στη φλαμανδόφωνη λουβαίν, όπου με έριξαν τυχαία στα δεκαπέντε μου, η 6η γυμνασίου έπλενε καθημερινά τα πιάτα του μεσημεριανού όλου του σχολείου. να πω ότι το σχολείο ήταν το πρότυπο του γαλλόφωνου πανεπιστημίου, και οι περσότεροι μαθητές, 85% τουλάχιστον ήταν παιδιά καθηγητών του, με τίτλους και πλούτη (δε θα ξεχάσω κι εκείνα τα 'μπον γουικέντ, εγώ θα πάω στο σατώ της γιαγιάς'...
αυτή ήταν καλή της ώρα η μαρί ντε μονπελιέ...
κι όμως, η μαρί και η κάθε μαρί, κι ο νταμιάν με τον πατέρα στο οηε, και ο λυκ με τον πατέρα πρόεδρο των οικονομικών του πανεπιστημίου λουβαίν κλπ κλπ, πλένανε πιάτα κάθε μέρα.
τα αποφάγια τα βάζαμε σ' ένα ξεχωριστό βαρέλι. μια κυρία περνούσε και τα πήγαινε στα γουρούνια της φάρμας του καθολικού μοναστηριού που ήταν δίπλα, μάλλον παραπέρα από το σχολείο, στον τεράστιο χώρο με τα απίστευτα κτίρια, από εκκλησία ως σχολείο και πισίνα και σταύλους και λιβάδια και νεκροταφείο... τι όμορφα που ήταν, δεν το ξεχνάω.
μετά έμαθα γιατί κι εγώ η χαμένη έπλενα τα πιάτα: όλοι, μαθητές και καθηγητές, νόμιζαν ότι θα πήγαινα μαζί τους στη ρώμη. ρώμη, ήταν το κλασικό ταξίδι που κάναμε στην έκτη γυμνασίου όσοι βρισκόμασταν στο τμήμα γκρεκολατίν, και πλένοντας τα πιάτα όλη τη χρονιά εξασφαλίζαμε τα κυριότερα έξοδα της επταήμερης...
όταν μάθανε με έκπληξή τους ότι η μάνα μου δε με άφηνε να πάω μαζί τους, θέλησαν να μου δώσουν χρήματα, η μάνα μου, κι εγώ μαζί γίναμε τούρκοι, άντε μου φέρανε ένα δωράκι.
ΑΥΤΟ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ.
τη διαφάνεια την έμαθα στο σχολείο και την συνάντησα στο πανεπιστήμιο της λουβαίν, ως φοιτήτρια.

εντάξει.

πέρασα καλά μαζί τους. δεν ξέρω γιατί, με αγαπάγανε. ακόμη κι όταν έζησα το ρατσισμό, -γιατί τον έζησα κι αυτόν- υπήρχαν άνθρωποι γύρω μου. περίπου δε με αγνόησαν ποτέ.

σήμερα στο πανεπιστήμιο όπου εργάζομαι,- καλώς-κακώς; τι να πω; - πραγματοποιείται ένα συνέδριο για τη γαλλοφωνία με αναφορά φυσικά σε άραβες.
το έμαθα ΣΗΜΕΡΑ. ίσως πάω, αν μπορέσω. η γαλλοφωνία της μεσογείου είναι σε μεγάλο ποσοστό αραβική. αυτό το νόημα έχει και ο χάρτης-σύμβολο αυτού του συνεδρίου.
πολύ ενδιαφέρον ακούγεται.
απ΄ ότι φαίνεται, κανένας συνάδελφός μου δε θυμήθηκε ότι υπάρχει ένας υποτιθέμενος αραβολόγος συνάδελφός τους, που τυχαίνει να ασχολείται με θέματα παρόμοια, κι η τελευταία φορά που βραβεύτηκε (στο εξωτερικό φυσικά) ήταν με το βραβείο σημιτικών-αραβικών σπουδών στο γαλλόφωνο χώρο.
αυτά τυχαίνουν. και πονάνε όμως.
και δε φταίει ποτέ κανείς.
η μη διαφάνεια φταίει που δημιουργεί άγνοια.
πιστεύω πως ούτε εγώ φταίω που γράφω εδώ στο μπλογκ μου. ναι, δε φταίω. απλώς, είμαι ελεύθερη, όπως όλοι.

Πέμπτη 11 Μαρτίου 2010

βαθμοί, μαθητευόμενοι, δάσκαλοι

λάθος το λέω.
αυτές οι τρεις λέξεις είναι δύο.
δύο, γιατί οι δάσκαλοι συνεχίζουν να είναι μαθητευόμενοι, αν είναι κάπως δάσκαλοι, μέχρι το τέλος της ζωής τους. μετά πεθαίνουν και είναι κούτσουρα ξερά που τα χώνουν στη γη ή στη φωτιά, όπως κι όλους τους άλλους.
είχα εκμανεί πριν μερικά χρόνια με τον καθηγητή φυσικής της κόρης μου στο λύκειο.
πώς είναι δυνατόν η κόρη μου να είναι πάνω από το μέσον όρο της τάξης, που αναφερόταν στον έλεγχό της, και να έχει 7 στα είκοσι;
σημαίνει ότι η τάξη δεν είχε κανένα επίπεδο, κι ο καθηγητής που μπαινόβγαινε για κάμποσους μήνες δεν είχε βοηθήσει καθόλου αυτά τα παιδιά. κατ' εμέ, μια τάξη πρέπει να έχει τουλάχιστον μέσον όρο γύρω στο δέκα. αλλιώς, συναγερμός.
ή ο καθηγητής κάνει ανάρμοστο μάθημα, ή τα παιδιά χρειάζονται επειγόντως υποστήριξη από το ίδιο το σχολείο. ο μέσος όρος της τάξης της άννας ήταν γύρω στο 6!!!! στα 20!!!!
απαράδεκτο.
φέτος είχα μια τάξη πρωτοετών.
δεν εννοούμε αμφιθέατρο, μια τάξη-τάξη. επαφή προσωπική νομίζω καλή, ησυχία στο μάθημα, και ομολογουμένως, ανέπτυξα συμπάθειες με κάμποσα απ' αυτά τα παιδιά, χωρίς να ρωτάω καν ονόματα, αφού ξέρω ότι θα τα ξεχάσω. το βλέμμα τους όμως, μένει παρόν ακόμα και τώρα που γράφω γι' αυτά.
εξετάσεις εξαμήνου το φλεβάρη. διορθώνω και μένω άναυδη: ένα μόνο δεκάρι, 2 εννιάρια, 1 οχτάρι, και πλήθος 2, 3, 4...
οι εξετάσεις μου προσπαθούν να είναι δίκαιες: είναι πολλές ερωτήσεις (φέτος ήταν 74), στις οποίες πρέπει να απαντήσουν τουλάχιστον στις μισές για να πάρους πέντε στο δέκα, όπου συμπεριλαμβάνεται όλη η ύλη του μαθήματος (έτσι δεν έχει 'έμαθα σος, μου έτυχε, οκ). οι ερωτήσεις είναι απλές, 'κάπως' πολλαπλής επιλογής, άλλες με αναφορά αιτιολόγησης, άλλες που απαιτείται κάποια ανάπτυξη, το πολύ δέκα γραμμές. έτσι μπορεί να εκτιμηθεί κάθε είδους μελέτη, από την πιο επιφανειακή, που αμείβεται αν έχει αφήσει λιγη μνήμη, μέχρι την πιο έξυπνη μελέτη, που διεκδικεί προσωπικές τοποθετήσεις κλπ.
στεναχωρήθηκα και ελέγχθηκα. σκέφτηκα προς στιγμήν: αποτυχία το μάθημα. προσπαθούσα όμως να βρω το γιατί; και πέρσι σε πρωτοετείς παρόμοια πράματα δίδαξα και εξέτασα αρκετά καλά ως αποτέλεσμα. φέτος γιατί;
πώς θα τα κοιτάξω αυτά τα παιδιά, που τα έχω και στο δεύτερο εξάμηνό τους;
στα δυο μαθήματα που έχουν 'αρχίσει' το δεύτερο εξάμηνο, έκανα κουβέντα μαζί τους.
βγήκε στην επιφάνεια ένα πρόβλημα συνενόσησς: έγραφαν την ίδια μέρα δυό μαθήματα: ένα μάθημα σύγχρονης ιστορίας, και το δικό μου (εισαγωγή στο ισλάμ). αυτό επίσης που μου έκανε εντύπωση είναι ότι κανένα παιδί δε διαμαρτυρήθηκε.
άρα, αν είσαι δάσκαλος και θες να μάθουν τα παιδιά, δε φροντίζεις μόνο το μάθημα. τη σχέση με τους απέναντι. προσέχεις και τα 'περί το μάθημα', είτε είσαι πανεπιστήμιο, είτε μέση, είτε βασική εκπαίδευση: είναι δυνατόν ένα μάθημα στη βασική ή μέση εκπαίδευση να γίνεται μόνο τις τελευταίες ή τις πρώτες ώρες; δεν είναι σωστό.
είναι δυνατόν στο πανεπιστήμιο να συμπίπτουν οι ώρες διδασκαλίας μεταξύ μαθημάτων που απευθύνονται στην ίδια ομάδα φοιτητών; είναι σαν να λέμε στα παιδιά: 'έλα τώρα, ξέρεις, ούτως ή άλλως η διδασκαλία δεν είναι υποχρεωτική, ένα από τα δύο θα το χάνεις'.
όπως επίσης δεν μπορεί να είναι δυνατόν να βάζεις στο πρόγραμμα του φοιτητή 12 ώρες παρακολούθηση την ημέρα. φυσικά με το ίδιο σκεπτικό, να κάνει ο φοιτητής την επιλογή απόρριψης. πρέπει να απογορεύεται δια ροπάλου, γιατί δωδεκάωρη εργασία δεν απαιτείται και απαιτείται να μην πραγματοποιείται από κανέναν. πρέπει όσοι καταρτίζουν το πρόγραμμα να έχουν στο νου τους μια ανθρώπινη στοιχειώδη υποδομή ανάπαυλας προς το μεσημέρι, έστω κι αν αυτό είναι ένα μισάωρο, αφενός, και να μην είναι πάνω από τρία, τα τρίωρα μαθήματα της ημέρας.
βασικό θέμα για να ενθαρρύνεις την παρακολουθηση της διδασκαλίας.
κι οι εξετάσεις; θα πρέπει να είναι τέτοιες που να επιτρέπουν κάποιο χρόνο μελέτης.
αυτό είναι δημοκρατικό για τους φοιτητές, άρα απαραίτητο, όπως και άλλα.
μιας όμως και μιλάμε για δημοκρατία, να αναφέρουμε και το εξής:
πώς αξιολογείται ένα μάθημα;
γνωρίζετε μερικοί ίσως ότι ένα μάθημα τώρα πια, στην εποχή παγκοσμιοποίησης, πρέπει να έχει έναν αριθμό διδακτικών μονάδων, ώστε σε περιπτώσεις εράσμους, μετεγγραφής, κλπ, να μπορεί να αναγνωρίζεται από το ένα πανεπιστήμιο στο άλλο, για το καλό της κινητικότητας του φοιτητή.
μερικοί τολμάνε να δώσουν έναν αριθμό μονάδων με βάση όπου χωράει και αρκετή υποκειμενικότητα: όχι μόνο ώρες διδασκαλίας, όχι συζήτηση μεταξύ των ωρών διδασκαλίας και της ύλης που πρέπει να καλύπτει το συγκεκριμένο μάθημα (πχ τί μονάδες να έχει ένα μάθημα χειρουργικής σε σχέση με ένα μάθημα εισαγωγή στο ισλάμ; καμία, μα, αν εγώ στο μάθημα 'εισαγωγή στο ισλάμ' ζητάω γνώση από 30 σελίδες, ενώ ο άλλος συνάδελφος με το μάθημα 'εισαγωγή στο τάδε' ζητάει γνώση από 3000 σελίδες, κι αυτό άδικο δεν είναι; δεν πρέπει να συζητηθεί πριν την κατάρτιση των μαθημάτων; δεν πρέπει να υπάρχουν στόχοι, συζήτηση μεταξύ των διδαασκόντων και των φοιτητών για να υπάρχει μια σφαιρική αντιμετώπιση και μια κοινή πορεία εξέλιξης της γνώσης για το ενδεικτικό πρόγραμμα σπουδών του κάθε εξαμήνου; να υπα΄ρχει δλδ μια ΒΑΣΗ κοινής αποδοχής με μέριμνα για όλους;
κι όχι μια ατάκα τύπου 'υπάρχουν μαθήματα που απαιτούν περισσότερο διάβασμα'.
δλδ; αν πω εγώ: προσοχή, είμαι ο πάπας! τα μαθήματά μου είναι έτσι και γιουβέτσι
κι ένας άλλος πει: ε, εγώ δεν είμαι ο πάπας, αλλά, όσο να'ναι, ε, πρέπει να διαβάσουν και λίγο οι φοιτητές...
τότε τι γίνεται; οι διδακτικές μονάδες γίνονται παπικές και πολλές στο ένα, φτωχές και δημοκρατικές στο άλλο; μάλλον το θέμα θέλει σκέψη...
γι' αυτό λέω: μαθαίνω από τα παιδιά, πόσο πιο μεγάλο είναι το θέμα της διδασκαλίας από τις ώρες στην τάξη.
είμαι μαθητευόμενος μάγος. ένας φτωχός χάρι πότερ, ανώνυμος, και αποφασισμένος να πάω τώρα να γράψω τι στο καλό τους είπα χτες και προχτές. με μαθαίνουν πολλά τα παιδιά.
θά 'ρθει και ο προκόπης το σαββατοκύριακο να μελετήσουμε μαζί το η-τάξη. αξίζει τον κόπο.
καλημέρα.

Παρασκευή 5 Μαρτίου 2010

τι να πω τώρα; ότι η εκπαίδευση της αστυνομίας είναι πιο δημοκρατική;

πέρσι η αστυνομία ασχολήθηκε με ένα παιδί. της κακομίλησε, ε, το σκότωσε!
θα μου πεις, δεν είναι η αστυνομία, είναι ένας μανιακός με ρούχα αστυνομικού, που, ο δόλιος, ξέχασε πως ήταν και πατέρας κι αυτός, τριών παιδιών. εντάξει.
μην τα ρίχνουμε όλα στην αστυνομία!
υπάρχει και εκπαίδευση, που πρέπει να εντείνεται ώστε να αποφεύγονται τέτοιου είδους φρικαλεότητες και τραγωδίες. και δεν μπορούμε να συγκρίνουμε και την πράξη των παρανόμων, που εν ονόματι του ενός θύματος, του συχωρεμένου του αλέξη, πήγαν να φυτέψουν έναν εικοσάχρονο αστυνομικό. αυτοί θεωρούνται παράνομοι, ενώ οι αστυνομικοί φροντίζουν να τηρείται ο νόμος!!!
φέτος, παρά τη φροντίδα και την εκπαίδευσή τους, πήγαν να φυτέψουν όχι νεαρό παιδάκι, αλλά ένα γέροντα!
του βάλανε στα μούτρα χημικό! διερωτώμαι αν κι αυτό του έπεσε στα μούτρα από εξοστρακισμό: μήπως κι εδώ ο αστυνομικός ήθελε να στείλει το χημικό στον άρη και κατά λάθος, ακούμπησε κάποιο συννεφάκι, και το χημικό κατέληξε στο πρόσωπο ενός ανθρώπου που έζησε και αγωνίστηκε χρόνια...

ΤΟ ΠΙΟ ΤΡΕΛΟ ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ, ΛΕΕΙ, ΤΟΥ ΦΩΝΑΖΑΝΕ:

ΕΙΝΑΙ Ο ΓΛΕΖΟΣ ΡΕ, ΣΤΑΜΆΤΑ!

δλδ, τι σημαίνει βρε ζώα είναι ο γλέζος;
ΣΤΑΜΑΤΑ ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ!, έπρεπε να πούνε στο αφηνιασμένο ζώο.
ο γλέζος; ποιος γλέζος; εγώ είμαι ο γλέζος, εγώ είμαι ο γρηγορόπουλος, εγώ είμαι ο λαμπράκης!

ΤΙ ΘΑ ΓΙΝΕΙ; Ως ΠΟΤΕ Ο ΕΚΤΡΑΧΥΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΒΙΑΣ ΑΠΟ ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΠΟΥ ΥΠΟΤΙΘΕΤΑΙ ΟΦΕΙΛΟΥΝ ΝΑ ΤΗΡΟΥΝ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΚΑΙ ΤΟ ΝΟΜΟ;

ΠΑΝΕ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΙ ΜΑΛΙΣΤΑ ΤΖΑΜΠΑ ΚΑΙ ΜΕ ΜΙΣΘΟ! Ε, ΔΕΝ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΜΑΘΑΙΝΟΥΝ ΚΑΙ ΚΑΤΙ;
Θα μου πεις, τι να μάθουν, παιδιά μας είναι και δαύτοι!
ε, πότε επιτέλους θα φροντίσουμε για μια σωστότερη εκπαίδευση; είναι δυνατόν;
είναι δυνατόν, να του φωνάζουν 'σταμάτα είναι ο γλέζος;' δλδ, όποιος και να ήταν, θα ήταν λιγότερο έγκλημα;

είμαι κι εγώ γλέζος. κι ο καθένας μας, ακόμη κι ένας αστυνομικός, συνάδελφος του φοβισμένου ζώου, κι αυτός, γλέζος είναι.

περαστικά στο γλέζο.
να δούμε πού θα το φτάσουμε πάλι.

πώς οι λέξεις σέρνουν τον πολιτισμό (τουλάχιστον) από τη μύτη (που λέμε εμείς)

σε σέρνει από τη μύτη!
η μύτη είναι το όργανο που 'δηλώνει' και μια από τις έξι αισθήσεις: την όσφρηση.
σε πήρε μυρουδιά, ρε, σταμάτα! που λέμε.
η όσφρηση, η γεύση, η αφή, η ακοή, η όραση.
ίσως δλδ η όσφρηση να είναι η πιο γενική εν-τύπωση στο σώμα μας, ενός εξωτερικού ερεθίσματος. που ελέγχεται λιγότερο ακόμη από το ερέθισμα που απευθύνεται στα αυτιά μας ή στα μάτια μας.
δε μιλώ για την αφή και τη γεύση, που είναι πιο συγκεκριμένες.

θέλω σώνει και καλά να πω εδώ για κάτι αυτονόητο, που καταντάει ανόητο ποικιλοτρόπως:
αφενός όλοι ίσως πιστεύουμε ότι εκφραζόμαστε μέσω λέξεων συνήθως (όχι πάντα, φυσικά!), ΜΑ αφετέρου ξεχνάμε ότι για να καταλάβουμε μια πληροφορία που μας δίνεται από έναν άλλο γλωσσικό κώδικα, δε φτάνει να μεταφράζουμε τις λέξεις στο δικό μας κώδικα, μα να είμαστε και σίγουροι ότι μεταφέροντας αυτές τις λέξεις από τον ένα κώδικα στον άλλον, μεταφέρουμε και ένα πιο κρυμένο πακέτο εννοιών, που καταντάει μερικές φορές αλλοίωση του τρόπου σκέψης μας.
έτσι ήθελα να σας αναφέρω πώς λέμε 'πολιτισμός'...
'έλα! μην κάνεις σαν απολίτιστος τώρα! φέρσου πολιτισμένα και ευγενικά!' κλπ κλπ

πολιτισμός για μένα είναι μια λέξη που μου φέρνει συνειρμικά και σχεδόν πάντα, καλώς ή κακώς, ένα φθαρμένο στίχο στο κεφάλι: 'αυτοί δεν είχαν πίσω τους γιο μπουρλοτιέρη, πατέρα γεμιτζή'
επίσης, μου φέρνει το μεγαλείο ενός αγοριού που είχα γνωρίσει στο χωριό του πατέρα μου, τη βελαώρα ευρυτανίας: ήμουν τότε ακόμη φοιτήτρια, μα μεγαλόδειχνα, μερικοί με λέγανε σύζυγο του μπαμπά μου να καταλάβετε. είχα συμπαθήσει ένα ξυπόλυτο πιτσιρίκι. ξυπόλυτα δεν υπήρχαν πολλά τότε, αυτός προφανώς ήταν από τις φτωχότερες και τις πιο εγκαταλελειμένες φάτσες και φάρες του χωριού. θα 'ταν δε θα 'ταν δέκα χρόνων, κι εγώ γύρω στα είκοσι.
το κύριο χάρισμά του ήταν πως ήταν ένα γλυκό αγριμάκι, μια σβούρα που γύριζε παντού με τα γίδια. μα όταν άνοιγε το ντροπαλό του στόμα για λίγα λογάκια, πάντα σε ευχαριστούσε.
όταν έφευγα από το χωριό, του λέω:
δε θα με χαιρετίσεις; και του έδωσα το χέρι μου.
αυτομάτως αυτός ο μικρός πρίγκηπας, έβαλε αστραπιαία το δικό του χεράκι στην τσεπούλα του παντελονιού του, το έτριψε, και μετά ήρθε η χειραψία.
ε, αυτή τη χειραψία δεν την έχω ξεχάσει.
ούτε θα την ξεχάσω.
το πώς μπορεί να ερμηνευθεί αυτή η κίνηση, σίγουρα είναι ένα θέμα: μπορεί κανείς να το δει από πολλές μεριές.
οπωςδήποτε όμως αυτή η κίνηση επαλήθευε αυτό που κρύβει για μένα ο στίχος που έλεγα παραπάνω: αυτός ο μικρός, είχε! ναι, είχε 'γιο μπουρλοτιέρη πατέρα γεμιτζή', έκρυβε μέσα του παράδοση πολιτισμού και ευγένειας, κατείχε ένα μεγαλείο που δεν είχε περάσει σ'αυτόν μέσα από διδαχές με πολλά λόγια.
για μένα αυτό ήταν ένδειξη πολιτισμού.
σταματώ εδώ γιατί πρέπει να γράψω μάθημα. μα θέλω να συνεχίσω για τον πολιτισμό στις λατινικές, ελληνική και αραβική γλώσσσα.