για τις αραβικές σπουδές

μια ανακοίνωση στα πλαίσια της ημερίδας:

(...)
Γνωστικό αντικείμενο ‘Αραβολογία’ στη φιλοσοφική σχολή σημαίνει ότι επιτέλους, το ενδιαφέρον μας για τον αραβικό κόσμο οφείλει να τεθεί μέσα στα πλαίσια
- Αφενός αναγνώρισης της κοινής πορείας μας μέσα στην ΙΣΤΟΡΙΑ του ευρασιατικού πολιτισμού,
- Αφετέρου διερεύνηση και σεβασμός της ταυτότητας του ‘Άλλου’, σ’ αυτό που όντως του ανήκει, δλδ την αραβική γλώσσα, και συνεπώς λογοτεχνία και φιλολογία.
Η Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών παρέχει σήμερα δύο μαθήματα αραβικού πολιτισμού, ένα μάθημα ιστορίας της αραβικής λογοτεχνίας, ένα μάθημα αραβικής γραμματολογίας και πολιτισμού, αυτά από μεριάς μου. Παρέχει επίσης μαθήματα με αναφορά στο Ισλάμ, στα οποία μετέχουμε τουλάχιστον τρεις συνάδελφοι. Στο Διδασκαλείο Ξένων Γλωσσών γίνονται μαθήματα εκμάθησης αραβικής γλώσσας, όπου έλληνες γεννημένοι στον αραβικό κόσμο, και άραβες ελληνομαθείς, διδάσκουν τη γλώσσα.

Η γνωριμία των Αράβων με τους Έλληνες είναι τέτοια, που ενώ έζησαν ως οι δυο ισχυρές αυτοκρατορίες του μεσαίωνα που είχαν πολλαπλές πολεμικές συρράξεις, εν τούτοις, στην ιστορία και των δυο λαών έμεινε ως κορυφαίο γεγονός η πολιτιστική τους συγγένεια, και ακόμη περσότερο, αδελφοσύνη:
Αλ-μοάλιμ αλ-θάνι, ονόμασαν οι Άραβες το μεγάλο φιλόσοφό τους Φαράμπι, ήτοι, δεύτερο δάσκαλο. Πρώτο, θεωρούσαν τον Αριστοτέλη.
Πρέπει όντως να είσαι πολύ σίγουρος για την αξία σου, όταν τολμάς και αναγνωρίζεις τον Άλλον, εν προκειμένω τον Έλληνα, ως μεγάλο αδελφό σου (και όχι ως …μπιγκ μπράδερ!).

Όταν ο Ιωάννης Δαμασκηνός θίγει ζητήματα του Ισλάμ είναι πολύ προσεκτικός και φαίνεται μάλλον να γνωρίζει το Κοράνι, άλλωστε ζούσε στο περιβάλλον του και γνώριζε προφανώς αραβικά. Αργότερα, και έστω για λόγους αντιρρητικούς, ο Νικήτας Βυζάντιος, μόλις τον 9ο αιώνα, επιχειρεί να μεταφράσει το Κοράνι για πρώτη φορά παγκοσμίως. Οι Βυζαντινοί μεταφράζουν έργα από τα αραβικά, ενώ ταυτόχρονα δέχονται σε χριστιανικές μονές εντός των εδαφών της βυζαντινής αυτοκρατορίας μουσουλμάνους με στόχο τη συ-ζήτηση για επιστημονικά και ενίοτε πνευματικά θέματα, όπως στην περίπτωση του μεγάλου τυφλού ποιητή Μαάρι, ή του φιλοσόφου Φαράμπι.
Για τον τομέα των μεταφράσεων από μεριάς των Αράβων, δε θα κάνω λόγο, έχουν γραφτεί τόσα πολλά …

Θα μπορούσαμε να μιλάμε ατέλειωτες ώρες για την πολιτιστική συγγένεια μεταξύ αραβικού κόσμου και ελληνικού.
Απόδειξη
- της συγγένειας των δύο πολιτισμών, και
- της ανάγκης οργάνωσης αραβικών σπουδών στην Ελλάδα
είναι το γεγονός, τα γηραιότερα και ισχυρότερα πανεπιστήμια στην Ευρώπη και Αμερική, δλδ χώρες πέραν του αραβικού και ελληνικού κόσμου, έχουν
- Πρώτον αραβικές σπουδές
- Και δεύτερον, έχουν ιδιαίτερο τομέα ελληνο-αραβικών.

Η ενασχόλησή μου με τον τομέα των αραβικών σπουδών έγινε ακριβώς σε ένα τέτοιο πανεπιστήμιο, από τα αρχαιότερα της νεότερης Ευρώπης: το πανεπιστήμιο της Λουβαίν ιδρύθηκε το 1425. Ανέπτυξε ελληνική φιλολογία από το 1517, και ενέταξε την αραβική φιλολογία το 1615 .
Ας μείνω σ’αυτό το παράδειγμα.

Τα ελληνικά δεδομένα τώρα, και μάλιστα μόνο για τον 20ο αιώνα, για να μην κουράσω τη σεβαστή ομήγυρη.
Από το έργο του Χ. Νομικού ,
με θέμα την αραβική ιστορία,
έως τον Ν. Ψυρούκη ,
αναφερόμενο στον αραβικό κόσμο και τον ελληνισμό,
τον Παναγιώτη Βατικιώτη ,
στις πολιτικές επιστήμες,
έχουμε μια σειρά Ελλήνων διεθνών προσωπικοτήτων –σημειωτέον Αιγυπτιώτες- που έλαμψαν στον τομέα των αραβικών σπουδών.
Στην ίδια κατηγορία ανήκουν
και ο Αλέξανδρος Παπαδόπουλος,
Ο ειδικός της ισλαμικής τέχνης και δυστυχώς άγνωστος στην πατρίδα μας, καθώς
και ο Δ. Γούτας, ειδικευμένος στην αραβική φιλοσοφία και φιλολογία.
Στην κατηγορία αυτών που πάλεψαν και εδώ στην Ελλάδα οφείλουμε να συμπεριλάβουμε
και πάλι το Δημήτρη Γούτα,
τον Αναστάσιο Γιαννουλάτο, νυν αρχιεπίσκοπο Αλβανίας,
το Γρηγόρη Ζιάκα,
το Βασίλη Χρηστίδη.

Δηλαδή, ενώ μεν δεν έχουμε οργανωμένες αραβικές σπουδές στην Ελλάδα, είχαμε και έχουμε αραβολόγους διεθνούς κύρους, για τους οποίους σαφώς ευκολότερο ήταν να ζήσουν και να διαπρέψουν στο εξωτερικό. Το σχήμα είναι στα όρια του οξύμωρου και του λυπηρού.

Το Πανεπιστήμιο Αθηνών ιδρύθηκε το 1836-7 με βασιλικό διάταγμα του Όθωνα.
Ήδη το 1909, στη Σμύρνη, ο ιστορικός και νομικός Νικόλαος Ελευθεριάδης αναφερόταν στη χρησιμότητα αλλά και την αργοπορία της ίδρυσης αραβικών σπουδών στην Ελλάδα .

Τα επιχειρήματα ίδρυσης οργανωμένων αραβικών σπουδών συνεχίζουν να είναι τα ίδια. Όσο για την αργοπορία του 1909 μπορεί να είναι αφ εαυτής επιχείρημα που κινητοποιεί τους επιστήμονες και την κοινωνία μας…

Η Ελληνική Επιστημονική Εταιρεία Σπουδών Μέσης Ανατολής ιδρύθηκε στην Αθήνα το 2003. Επιδιώκει να συσπειρώσει ακραιφνώς Έλληνες επιστήμονες ασχολούμενους με κάθε επιστημονικό αντικείμενο που άπτεται της Εγγύς και Μέσης Ανατολής. Σκοπός μας είναι η καλλιέργεια και προώθηση αυτών των σπουδών στα ελληνικά Πανεπιστήμια, οργανωμένα πλέον και όχι σποραδικά ή απομονωμένα.
Θέση μας είναι η ίδρυση αραβικών σπουδών σε σχολές φιλολογίας, ώστε η βάση να είναι διερεύνηση του πολιτισμού με βάση τη γλώσσα, που θεωρούμε ραχοκοκαλιά, γεωγραφία του πολιτισμού κατά κάποιο τρόπο.
Η γειτνίαση που θα επιτρέπει την κινητικότητα των φοιτητών μας προς τον αραβικό κόσμο, και η αγάπη που έχουμε ως χώρες μεταξύ μας, θα μας επιτρέψουν όχι μόνο τη συνεργασία στην εκμάθηση της αραβικής γλώσσας, αλλά θα συνδράμουν στην ειρηνική ανάπτυξη των πολύπαθων λαών μας.

(...)

σΤΟ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ της ΠPEΣΒΕΙΑΣ της AΡΑΒΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ της ΑΙΓΥΠΤΟΥ
στην Αθήνα

ΟΙ ΑΡΑΒΙΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ
(ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ)


την Πέμπτη 4 Δεκεμβρίου 2008 και ώρα 19.00
στην αίθουσα του Αιγυπτιακού Μορφωτικού Κέντρου Αθηνών
(Πανεπιστημίου 6, 3ος όροφος)
Στην Ημερίδα συμμετέχουν κατ’ αλφαβητική σειρά:
ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΖΙΑΚΑ, Λέκτωρ ΑΠΘ
ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ ΚΑΤΣΑΡΟΣ, Σύμβουλος Υπουργείου Πολιτισμού, Τμηματάρχης Διευθύνσεως Ευρωπαϊκής Ένωσης
ΕΛΕΝΗ ΚΟΝΔΥΛΗ, Αν. Καθηγήτρια Αραβολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών & Πρόεδρος της Ελληνικής Επιστημονικής Εταιρίας Σπουδών Μέσης Ανατολής
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΜΑΚΡΑΚΗΣ, Υπεύθυνος Έδρας ΟΥΝΕΣΚΟ, Καθηγητής Πανεπιστημίου Κρήτης
ΜΟΥΧΑΜΑΝΤ ΑΛ ΧΑΖΜΗ, Πρόεδρος Ελληνοαραβικού Επιμελητηρίου
ΧΑΣΑΝ ΜΠΑΝΤΑΟΥΙ Επ. Καθηγητής ΑΠΘ
ΚΕΛΛΥ ΜΠΟΥΡΔΑΡΑ Αν. Καθηγήτρια Νομικής Αθηνών & Ειδικός Σύμβουλος του ΥΠΕΞ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΥΛΟΣ Αν. Καθηγητής Δ Π Θ
ΤΑΡΕΚ ΡΑΝΤΟΥΑΝ ο Μορφωτικός Ακόλουθος της Πρεσβείας της Αιγύπτου Αν. Καθηγητής Πανεπιστημίου Άλ Άζχαρ
ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΡΟΥΣΣΟΣ Αν. Καθηγητής και Επικεφαλής της Ομάδας Μελέτης για τη Μέση Ανατολή και το Ισλάμ του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου

Την Ημερίδα συντονίζει
ο ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ – ΠΑΤΡΑΓΑΣ
Διδάκτωρ Ισλαμικού Δικαίου Νομικής Σχολής Αθηνών
Η εκδήλωση τελεί με την συνεργασία των
Ελληνική Επιστημονική Εταιρία Σπουδών Μέσης Ανατολής,
Ελληνοαραβικό Επιμελητήριο
Πανεπιστήμιο Κρήτης,