Τρίτη 21 Οκτωβρίου 2008

άδωνης, κάτι.



أول الشيء

كيف أعطيك شكلاً
أيّهذا الصّديق الذي لا يزال يعاندُ ؟ سميّتكَ
الشيءَ - قلت : امتلكتكَ . لكنّك الآن تنفرُ
واسمكَ ينفرُ / ماذا أسميّك ؟
هذا مكانك ؟ غيّرتَ نوركَ أم أنني
لست نفسي ؟ أأنا أنتَ ؟ لكنّ ضوءكَ ما زالَ
يَسْطعُ - كادَ الحريقْ
أن يجوسَ عروقيَ ملتهماً كلماتيَ - مَهْلاً
أين ، أنّى ، وكيف أسميّك ، أعطيك شكلاً ،
أيّهذا الصّديقْ ؟





58 Αρχικά, τι


Πώς να σου δώσω σχήμα
εσένα φίλε που όλο αντιστέκεσαι ; σε ονόμασα
‘κάτι’ - είπα : σε κατέκτησα. Αλλά εσύ τώρα πάλι ξεγλιστράς.
και τ’ όνομά σου ξεγλιστρά / πώς να σε ονομάσω ;
αυτός είναι ο τόπος σου ; άλλαξες συ το φως σου ή μήπως εγώ
δεν είμαι πια ο ίδιος ; μήπως εγώ έγινα εσύ ; όμως το φως σου δε σταματά
ποτέ να λάμπει – λίγο ακόμη και η πυρκαγιά
θα μπει στις φλέβες μου να σαρώσει τις λέξεις μου – σιγά
πού, πότε, πώς να σε ονομάσω, να σου δώσω σχήμα,
εσένα φίλε ;

--------------
ακολουθεί σχόλιο για το ποίημα

17 σχόλια:

Unknown είπε...

58 ‘Αρχικά, τι’

Στους τίτλους των ποιημάτων αυτού του μέρους της συλλογής, που τιτλοφορείται ‘Οι αρχές’, πρώτη λέξη πάντα είναι η λέξη ‘άουαλ’, που σημαίνει αρχή, πρώτο, πρωταρχικό, αρχικό, και περιέχει και την έννοια του σημαντικού, αυτού που αν δεν επέλθει, τίποτε δεν μπορεί να ακολουθήσει. Έτσι, στο εννοιολογικό πεδίο που ανήκει αυτή η λέξη, μπορεί κανείς να βρει την έννοια του ξεκινήματος και την έννοια της αποκορύφωσης.
Πρώτη λοιπόν λέξη κάθε τίτλου ‘άουαλ’, και ακολουθεί μια λέξη με άρθρο: πρόκειται για προσδιορισμό στη γενική πτώση.

Στα αραβικά υπάρχει η έκφραση ‘άουαλα ‘λ-αμρ’, στην κυριολεξία ‘αρχή του πράγματος’, που σημαίνει ‘πρώτα-πρώτα’. ‘Αμρ’ ή ‘σάι’ είναι περίπου συνώνυμες λέξεις, μπορεί δηλαδή η μία να παραπέμψει συνειρμικά στην άλλη. Ο τίτλος του παρόντος πρώτου ποιήματος είναι ‘άουαλ αλ-σάι’, ‘αρχή του πράγματος’. Εύκολα ο συνειρμός έρχεται στην επιφάνεια της ανάγνωσης, για να φανερώσει την απορία: αρχή πράγματος, ή μήπως απλώς, κάτι αρχίζει; Αυτό το κάτι δεν μπορούμε να γνωρίζουμε ακόμη, ούτε καν ως ‘πρωτόγνωρο’. Είναι ‘τι’ μιας συνεχούς ερώτησης, μια στάση απορίας. Άλλωστε το ποίημα αρχίζει με μια ερωτηματική λέξη και τελειώνει μ’ ένα ερωτηματικό. Αυτό λοιπόν που αρχίζει το δεύτερο μέρος της ποιητικής συλλογής, αυτή Η αρχή, είναι κάτι ακριβώς αντίθετο προς τις ‘Αρχές’ με κεφαλαίο Α, αντίθετο σε ό,τι δήποτε παγιωμένο. Η πραγματική αρχή είναι η εξορία από το γνωστό (‘τόπος’, ‘φως’ μέσα στο ποίημα), η μετατόπιση της συνείδησης πέρα από την υποκειμενικότητα του εγώ (‘μήπως εγώ έγινα εσύ;’). Επαναλαμβανόμενη μέσα στο ποίημα είναι η αναζήτηση του ονόματος και της μορφής. Αλλά και η μορφή και το όνομα ξεφεύγουν απ’ αυτόν που ρωτά. Ο τρίτος στίχος, κοφτερός σα μαχαίρι που κόβει τις έννοιες
"(‘κάτι – είπα : σε κατέκτησα. Αλλά σύ τώρα ξεγλιστράς’)"

και η στίξη δείχνει τη διάσπαση, την απόσταση, την απορία ανάμεσα στο πρώτο και το δεύτερο πρόσωπο. Υπάρχει ωστόσο, στη μουσική της γλώσσας το κλειδί που διαρθρώνει την αιτία της απορίας : υπάρχει μια έντονη παρήχηση ανάμεσα στο ρήμα ‘σε κατέκτησα’, και τη λέξη που ακολουθεί : ‘όμως εσύ’ (μια λέξη στα αραβικά). Σαν να πρέπει πρώτα να αρνηθείς να κατακτήσεις κάτι, για να μπορέσει αυτό να σε πλησιάσει. Τίποτα δεν είναι σταθερό : ούτε το φως, ούτε το εγώ, ούτε το εσύ, ούτε η μορφή ούτε το όνομα. Το μόνο σταθερό : η τρυφερότητα για το άγνωστο. Έτσι, η τελευταία λέξη του ποιήματος, ο μόνος δηλαδή προσδιορισμός που παραμένει για το άγνωστο είναι : ‘φίλε’, ‘σαντίκ’. Η μορφή της αραβικής λέξης σημαίνει αυτόν που κατέχει πραγματικά την έννοια στην οποία αναφέρεται η γλώσσα . ‘Φίλος’ στα αραβικά μπορεί να λέγεται με πολλούς τρόπους και να αναφέρεται συνειρμικά στις έννοιες της αδελφοσύνης, της συναδελφοσύνης, ή της αγάπης. Η συγκεκριμένη λέξη σαντίκ, προέρχεται από τη ρίζα, το εννοιολογικό πεδίο ‘σ-ντ-κ’, που «συναρθρώνει» κατά κυριολεξία τις έννοιες της ειλικρίνειας, της αλήθειας, της φιλίας, του ελέους, της ελεημοσύνης. ...

(από το βιβλίο Άδωνης, Οι Αναλογίες και οι Αρχές, εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2003)

marianaonice είπε...

Το μόνο σταθερό : η τρυφερότητα για το άγνωστο.
Πόσοι το ξέρουν άραγε αυτό;;
Γι' αυτό ο κόσμος μας είναι τόσο ασταθής;;
Γι΄αυτό δεν υπάρχουν σταθερά ορόσημα να ασφαλίσουν την ψυχή μας;;
Γιατί χάθηκε η τρυφερότητα και για το γνωστό και για το άγνωστο!!

Τι όμορφο ποιήμα! Σ'΄ευχαριστώ abttha που μας το παρουσίασες τόσο άψογα!

Coco είπε...

Αχ, να μια ερμηνευτική βουτιά! Συνειρμοί χύμα: Αριστοτέλης (εντελέχεια, δίχα φίλων ουδείς έλοιτ΄ αν ζην), Ευκλείδης, Τα στοιχεία, Βίβλος (Εν αρχή, Μωσής στη βάτο, συνομιλία με τον Θεό "καταπρόσωπο, ως με φίλο", που ωστόσο ξεγλιστράει και είναι ορατά μόνο τα ίχνη του, tsadik = δίκαιος)...
Πάντως, καθαυτό το ποιήμα είναι υπέροχο
Ευχαριστώ

Unknown είπε...

τον άδωνη τον έχω αγαπήσει πολύ,
τόσο ως ποιητή όσο και ως άνθρωπο.
παρόλο που είναι κομματάκι μεγαλύτερός μου, έτρεμα για χρόνια στην ιδέα ότι υπάρχει ενδεχόμενο να φύγει απ' τη ζωή πριν από μένα...
ήρθαν όμως στιγμές που αποστασιοποιήθηκα από τη σκέψη του. αυτός γενναιόδωρα με βοήθησε να το ξεπεράσω.
τώρα έχω προετοιμαστεί σε όλων των ειδών τα ενδεχόμενα. αναγνωρίζω πάνω του όχι μόνο τη μοναξιά του ταξιδιού του -όσο πιο πολύ μεγάλωνε, τόσο πιο πολύ ταξιδεύει-, αλλά και την καλοσύνη της πραγματικής σοφίας...
αν δείτε πώς κάνει για τους φίλους του, πώς συμπάσχει με τον καθένα, πόσο ακέραιος είναι...
φοβάμαι γι'αυτόν τώρα πια.

Dreamer on the Poof είπε...

Τίποτα ~ ζωγράφισε με

Πόνος ~ φώναξε με

Θλίψη ~ κορόιδεψε με

Εδώ είμαι ~ κοίταξε με

Να γίνω εσύ ~ απόφυγε με

Αίμα μου ~ άδειασε με

Δίπλα μου ~ ακούμπησε με

Χρόνε ~ ξαναγέννησε με

Φίλοι;

Ακολούθησε με !



(συνομιλία με τον ποιητή/φίλο)
Μην φοβάσαι για τον ποιητή.
Αφού βγαίνει και μιλάει ανοιχτά για τα δύσκολα είναι πλήρης από αυτό που έπρεπε να πετύχει...

Unknown είπε...

υπέροχο. αλλά είμαι βλάκας.

MenieK είπε...

δίκιο έχει ο ποιητής είναι βαρύ φορτίο όχι η ελευθερία σαν ιδέα, αλλά η πραγματικότητα με την οποία μας φέρνει αντιμέτωπους. Εξαιρετικό και το ποίημα και ο (άγνωστός μου) ποιητής

Sulpice είπε...

Συμφωνώ με τους προηγούμενους. Πολύ ωραίο ποίημα. Πάντα υπάρχει κάτι που μας διαφεύγει... Η ταύτιση μας με κάποιον που αγαπάμε είναι ένας συνεχής αγώνας...
Merci beaucoup

ange-ta είπε...

βλέπω στρουμφάκια αισχάτως και διασκεδάζω με τον γρινιάρη που όλα του τη δίνουν!
Οπότε ανοίγω το πόστ σου και βλεπω κουτάκια κουτάκια κουτάκια,
σειρές απο κουτάκια
είπα να περάσω και να σου πω, μου τη δίνουν τα κουτάκια,
Βαρέθηκα το καιρο των βρυξελλών. Μου τη δίνουν οι βρυξέλλες!

Unknown είπε...

κουτάκια βλέπεις;
τα μάτια σου κάνουν κουτάκια;
εδώ κάνουν πουλάκια!
εμένα μου τη δίνω εγώ!
στρουμφάμπτθα...:)

Unknown είπε...

μενιεκ, ο άδωνης έγινε, δεν ξέρω πώς, ο ποιητής της ζωής μου...

Unknown είπε...

συλπις, κι εμένα μου άρεσε πολύ αυτό το ποίημα...
κι οπως το βλέπω ξαπλωμένο νωχελικά πάνω στο χαρτί, ή τώρα πάνω στην οθόνη, τρελαίνομαι μ'όλους τους συνειρμούς που μου προκαλεί...

ritsmas είπε...

abtha κι εγω τον λατρεύω τον Αδωνη, τον εχω παντα διπλα στον Χαλιλ Γκιλμπράν για λόγους ασφαλείας. Ναι, και δίπλα στον Χικμέτ, παρ ότι η ποιηση του του τελευταίου ειναι διαφορετική.
Μενιεκ μου εσύ ξέρεις απεξω τόσους μεγαλους ευρφωπαίους - φουκώ και κομπανι - δεν πειραζει που τωρα μαθαίνεις τον Αδωνι


@@ ange-ta θελεις να αλλαξουμε θέσεις,γιατί εγω δεν μπορω να βαρεθώ ούτε στις Βρυξέλλες.Αστειεύομαι. Μένεις εκεί για δουλειά ή για σπουδές;
ριτς

Unknown είπε...

ριτς, πριν μερικά χρόνια, είχα πει στον άδωνη: είσαι ο συνεχιστής του γκιμπράν. και το είχε αποδεχτεί.
αυτό του το είχα πει ένα πρωί.
την προηγούμενη, σε μια στιγμή μεγάλης ψυχικής καθαρότητας, μου είχε πει: θέλω κάτι να κάνω για σένα. πες μου τι να κάνω.
του είπα: μπορούνε οι λέξεις σου να λένε πάντα την αλήθεια;
με κοίταξε πλαγιάζοντας το κεφάλι και μου είπε: αφού ξέρεις, δεν μπορώ να κάνω αλλιώς.
κι εγώ του είπα: ε να λοιπόν, αυτό που θέλω το έχω. δε θέλω τίποτε άλλο...
αυτή τη στιγμή μπορεί να την έχω ξαναγράψει. είναι σαν να την έχω ξαναγράψει εκατομμύρια φορές, σαν να την έχω αφηγηθεί επίσης άπειρες φορές...
μα είναι για μένα το ίδιο μαγική, το ίδιο μυστική και αινιγματική, σαν να μην την έχω ακόμη ζήσει πλήρως.

Unknown είπε...

μιχαηλάν, αν με διαβάζ3εις, πού είναι η υπέροχη απαγγελία του ποιήματος που είχες; γιατί δεν τη βρίσκω;
όντως είμαι η χαζομάρα προσωποποιημένη! γκρρρρ...
και καλησπέρα με χαμόγελο!
:)

P. Kapodistrias είπε...

Ταις πρεσβείαις της Ελενίτσας, λατρεύω νυν τον Άδωνη!

Unknown είπε...

...χα χα χα!
είστε απίθανος ...κύριε πρέσβυ!
ως πρεσβύτερος σίγουρα με συγχωρείς αν το παρακάνω, έτσι;
πρέσβευε σήμερα, πάω με σεραφείμ στην αλεξανδρούπολη για το φίλο μας το σωκράτη...